Mindfulness meditatie
Mindfulness meditatie komt van origine uit de oorsprong van de vipassana meditatie. Deze meditatie is een van de oudste oosterse meditatietechnieken. Vipassana zou kunnen worden vertaald als ‘inzicht’ of ‘helder zien’, en daarom staat deze meditatie in Nederland daarom bekend als ‘inzicht meditatie’..
Jon Kabat-Zinn wordt vaak gezien als de grondlegger van mindfulness. Dat is niet helemaal terecht. In de gestalttherapie die ontwikkeld is in de jaren veertig, zijn al veel onderdelen aanwezig die nu als mindfulness zouden worden geschaard.
In onze huidige samenleving is het woord mindfulness reeds ingeburgerd. Mindfulness meditatie wordt dan ook vaak beschouwd als een hoofdstromingen binnen de meditatie.
Mediteren is de aandacht leren richten
Als we mediteren is het de oefening om de aandacht elke keer te richten. We richten daarbij ons aandacht bijvoorbeeld op de geluiden om ons heeft of de ademhaling. Door te mediteren leer je de aandacht verleggen en volhouden.
Door te mediteren kan je bewust worden van gedachten, gevoelens en gewaarwordingen. De kunst van de beoefening is om wat je bewust wordt niet te oordelen. Je traint om waar te nemen zoals het is en niet zoals het zou moeten zijn. Mindfulness kan in het dagelijks leven leiden tot minder stress en angst.
Mindfulness is meer is dan alleen mediteren
Naar mijn ervaring ligt de belangrijkste toepasbaarheid van mindfulness meditatie in het dagelijks leven. Het wordt gemakkelijker om meer te genieten van het moment. Je leert meer te leven in het nu. Voor de meeste mensen die met mindfulness meditatie in aanraking komen gaat er een nieuwe wereld voor hun open.
Het eten van een rozijn is één van de bekendste mindfulness oefeningen. Met deze oefening wordt er geprobeerd een mindfulness deelnemer bewust om eens iets écht te proeven. Meestal eet je (en proef je weinig) omdat je in je hoofd vaak met andere dingen bezig bent.
Verschil MBCT en MBSR
Mindfulness based cognitive therapy (MBCT) is een vervolg op Mindfulness based stress reduction (MBSR). MBCT komt voort uit de cognitieve gedragstherapie. Tussen cognitieve therapie en mindfulness is het grote verschil in de wijze waarop er wordt omgegaan met negatieve stemmingen en gedachten.
Bij cognitieve therapie is het de bedoeling om deze negatieve gedachten om te vormen en ze uiteindelijk te neutraliseren of positief te maken. Bij mindfulness meditatie (MBCT) gaat het minder om welke gedachten je hebt.
De mindfulness therapie richt zich niet op de negatieve gedachten. Bij mindfulness gaat het erom dat je automatische reactie die je op deze negatieve gedachten hebt leert herkennen.
Mindfulness effectief bij depressie
Meer als vijf procent van de Nederlanders gebruikt antidepressiva op dokters voorschrift. Tien tot twintig procent van alle mensen wordt een keer depressief in zijn leven. Bij een groot deel van de personen die ooit een depressie krijgt blijft het niet bij één keer. Voor deze mensen werkt mindfulness-based cognitive therapy (MBCT) effectief.
Effectiviteit van mindfulness
Naar mindfulness meditatie is een effectiviteitsonderzoek gedaan met personen die ooit in het verleden één of meerdere keren depressief zijn geweest. De mindfulness meditatie groep werden ingedeeld in een controlegroep. Daar werd onderzocht hoeveel mensen in elke groep opnieuw depressief werden. Dit komt normaal vaak voor.
Uit de meeste onderzoeken blijkt dat de meeste mensen minder snel nog een keer depressief worden als ze een mindfulness cursus hadden gevolgd. In sommige onderzoeken wordt geconcludeerd dat mindfulness het meeste effectief is bij mensen die al minimaal drie keer eerder depressief zijn geweest.
Hoe effectief is mindfulness in vergelijking met medicijnen
De effectiviteit van mindfulness meditatie werd in een onderzoek vergeleken met de effectiviteit van medicijngebruik. In een periode van 15 maanden kreeg 60 procent van de mensen in de medicijngroep te maken met een terugval, tegen 47 procent van de mensen in de meditatie mindfulness groep.
Een kleine positief effect dus, al is bijna 50 procent terugval nog steeds erg veel. Ook kreeg een deel van de mindfulness meditatie groep nog steeds medicatie, wat de vergelijking niet echt eerlijker maakt. De onderzoekers schrijven echter wel dat de totale kosten van de twee groepen gelijk waren, en dat is voor de medische wereld natuurlijk een erg relevant gegeven.
Niet de effectiviteit per methode, maar de effectiviteit per euro is het belangrijkst. Mindfulness meditatie lijkt dan een licht voordeel te hebben, maar één studie is nog te weinig om conclusies te trekken.
Hersenactiviteit bij mindfulness meditatie
Bij een methode onderzoek (MRI) om hersenactiviteit zichtbaar te maken bij mindfulness, werd waargenomen dat de prefrontale cortex en de anterior cingulate cortex betrokken zijn tijdens mindfulness meditatie.
Deze hersengebieden hebben een belangrijke rol bij hogere hersenfuncties zoals aandacht, planning, en het maken van beslissingen, maar ook tijdens motivatie en emotie. De prefrontale cortex wordt van de cognitie als centrum beschouwd.
In sommige onderzoeken is naar voren gekomen dat mindfulness meditatie kan zorgen voor een betere concentratie, gevoeligheid, stress bestendigheid en goede weerstand. De metingen die zijn gedaan bij de hersenen komen in grote lijnen in overeenstemming met de psychologische effecten.
In bepaalde onderzoeken is naar voren gekomen dat mindfulness meditatie leidt tot lagere gevoeligheid voor stressvolle gebeurtenissen en een betere cognitieve regulatie van emoties. Deze effecten zijn van groot belang voor mensen met psychische problemen.
Intensieve mindfulness meditatie en de hersenen
In andere onderzoeken bij meditatie mindfulness is er geprobeerd de hersenactiviteit in verband te brengen met veranderingen in bijvoorbeeld gedrag of aandacht. Hierbij tonen sommige resultaten van onderzoeken dat mindfulness meditatie leidt tot minder hechten aan bepaalde gebeurtenissen.
Een deel van de proefpersonen kregen een reeks van tekens te zien, met tussen door een afwijkend symbool waarop zij moesten reageren. In andere onderzoeken is bekend dat als mensen zo’n symbool waarnemen dat ze tijdens de halve seconde daarna meestal niet in staat zijn om nog een tweede doel te zien.
Bij de mensen die een intensieve mindfulness meditatie training hadden gevolgd, bleek de herstel tijd korter te zijn. Ook bleek er uit dit onderzoek dat het eerste gegeven in de hersenen minder lang zichtbaar waren; de elektrische activiteit doofde sneller uit.
Andere onderzoeken laten zien dat bij mensen die naar angstaanjagende of stressvolle plaatjes kijken, de hersenen op een soortgelijke manier sneller uitdoven en de onprettige beelden sneller verdwijnen.
De grote aandacht voor mindfulness meditatie is logisch
In de haastige en stressvolle maatschappij waarin wij leven is de grote aandacht voor mindfulness meditatie logisch. Mindfulness is geen kant en klare snelle oplossing: even mediteren, en dan kunnen we er weer tegenaan.
Zo werkt het niet: mindfulness is een fundamentele verandering in de manier van leven en denken, en niet een snelle, makkelijke manier om gelukkig te worden.
Mindfulness een inleiding
Mindfulness: Bewust zijn van alles wat zich voordoet in het hier en nu, zonder daarover te oordelen of het te willen veranderen.
Moeite met concentreren
Waarom en wat kan je er tegen doen? Mindfulness helpt om beter te concentreren en aandacht te ontwikkelen.
Wat is mindfulness?
Mindfulness is kort gezegd bewust gewaar zijn van de ervaring van moment tot moment zonder oordeel.
Belangrijke aandachtspunten bij mindfulness
Zeven onderdelen: Niet oordelen, geduld, frisse blik, vertrouwen, niet streven, aanvaarding en loslaten.
Meditatiehouding
Zitten doen we allemaal, daar is niets bijzonders aan. Maar bewust zitten is heel iets anders.
Mindfulness oefeningen
Wat is het verschil tussen mindfulness-, ontspannings- en meditatie oefeningen?
Wat oefen je bij mindfulness?
Aandacht continueren, verleggen en observeren zonder (ver)oordeel. In combinatie met ademhalings-, meditatie- en ontspanningstechnieken.
Hoe kan je mindfulness oefenen?
Meditatie, yoga en mindfulness oefeningen. In combinatie met bewuste handelingen in het dagelijkse leven.
Waarom mindfulness?
Mindfulness helpt om anders om te leren gaan met stress, emoties, (pieker)gedachten en pijn.
Is mindfulness zweverig?
Mindfulness is een oefening om aandachtig te werken in het hier in-het-nu.
Tips mindfulness yoga
Praktische tips en handvatten.
Ongemak leren verdragen
Hoe leer je ongemak verdragen? En waarom is dat zinvol?